< Dag 4  
Dag 5 - Donderdag 21 maart Een onverwachte ontmoeting
Half bewolktZonnig
Ryokan Kadoya-tubakisō in Naruto-shi - ¥ 6500 tatamikamer met diner en ontbijt
Tempels: 1 Ryōzenji 霊山寺 2 Gokurakuji 極楽寺 3 Konsenji 金泉寺 4 Dainichiji 大日寺 5 Jizōji 地蔵寺.
Afstand: 19,5 km
Klik hier voor alle foto's van deze dag in een diashow / Click here for all pictures of this day in a slideshow.
Ik heb goed geslapen en sta om half 7 op. De eerste tempel, Ryōzenji, wacht... Ben erg benieuwd hoe het zal zijn, ik ben zelfs een beetje zenuwachtig.
Ik krijg een lekker ontbijt in de eetkamer samen met de andere henro-san. Ik vraag aan okusan waar ik een adapter kan kopen voor de stekker van mijn iPhone. Zij zal het aan haar man vragen. Als ik ga afrekenen komt meneer erbij, om te zien wat ik precies wil hebben. Er is geen winkel in deze buurt die dat soort dingen verkoopt zegt hij, maar hij wil me er wel eentje lenen. Hij heeft zo'n adapterset voor de hele wereld. Ik beloof plechtig dat ik er erg zuinig op zal zijn en de verloopstekker terug breng als ik over ongeveer 2 maanden hier weer langs kom. Dit is erg handige osettai. Ik bedank hem hartelijk en neem afscheid van hem en okusan. Veel: Ganbatte ne, ki wo tsukete! Doe je best hè, wees voorzichtig!
Om kwart oover 7 loop ik de straat uit richting Ryōzenji. Het wordt vast mooi weer, het is al een beetje zonnig en er staat weinig wind. Na vijf minuten sta ik dan eindelijk voor de poort met de etalagepop ernaast die ik al zo vaak op foto's en films heb gezien. Het voelt vertrouwd en toch ook heel anders dan ik dacht.
Het is nog vroeg en dus rustig. Beetje onwennig loop ik rond in de tempel, maak wat foto's en proef de sfeer. Ik kijk met heel andere ogen naar zo'n tempel, nu ik een pelgrim ben. Welke hal is de Hondō, welke de Daishi-dō en waar is de nōkyōsho?
Wat betekent alles? Ik moet steeds de info in mijn routegids raadplegen omdat ik het allemaal nog niet onthouden kan.
Voor de Niōmon, poort, van Ryōzenji
Voor de Niōmon, poort, van Ryōzenji
Kikker bij de wasplaatsGoed begin van deze dag: Kikker!
De Daisho-dō
De Daisho-dō
Als ik het een beetje verkend heb ga ik in de winkel naast de ingang een hakui (wit mouwloos hesje), de kongōzue (de staf die Kūkai symboliseert) met hoesje en de sugegasa (hoed) kopen. Ik wil in vol ornaat de eerste keer de rituelen doen. Ik word geholpen door een aardige jonge vrouw en een oudere man. De hoed past niet goed. Mijn hoofd is zoals gewoonlijk te klein, ik heb een kindermaatje. Op advies van de man koop ik er een extra bandje bij. Het is een heel gepruts om dat in het rieten draagframe van de hoed te krijgen, hij is er wel 10 min mee bezig. En dan voelt en staat het nog niet echt geweldig, een nylon ding met klittenband, maar misschien gaat het wennen. Ook koop ik een doosje kaarsjes. Wierook heb ik al, gekregen in Ekōin. Ik reken alles af en ga een kopje koffie drinken in het café naast de winkel en bekijk mijn aankopen eens goed. Dan besluit ik om de staf om te ruilen voor een iets duurdere van een betere kwaliteit hout en ook het oranje hoesje met bel mag ik ruilen: ik zoek een groene uit. Mijn stempelboek is al oranje en ik vind groen beter passen bij mijn rinkelende gelukskikkertje dat ik vastmaak aan het hoesje.
In mijn gloednieuwe henro-outfit doe ik voor 't eerst de ronde langs de Hondō en de Daisho-dō. Ik lees de hartsoetra 1x zachtjes op en bij elke hal steek ik 2 kaarsjes aan en brand ik wierookstokjes: Voor papa en mama, ik bedank hen dat ik dit doen kan. Ik ben ontroerd dat ik hier, dankzij hun zorg en spaarzaamheid kan staan op mijn 61ste jaar. Ik krijg een brok in mijn keel. Konden ze me maar zien zo!
Als ik naar de uitgang loop komt er een grote groep henro-san binnen, die met de bus is. De mensen knikken me vriendelijk toe.
Daarna ga ik nog even in het café zitten en schrijf mijn osamefuda (naambriefjes) voor de volgende 4 tempels. Ik schrijf in katakana mijn naam en land, mijn leeftijd en de datum in cijfers. En ook een wens in hiragana: ii henro wo kudasai (Een goede pelgrimage alstublieft).
In de Hondō
In de Hondō
Kōbō Daishi
Kōbō Daishi
Jūsanbutsu, 13 Boeddhabeelden
Jūsanbutsu, 13 Boeddhabeelden
Om 9.30 loop ik door naar tempel 2, Gokurakuji, het is maar 1,3 km. Mooie tempel met grote oranje poort. Ik kijk eerst weer wat rond en maak wat foto's. Als ik met de rituelen begin bedenk ik ineens: O jee, ik ben helemaal vergeten mijn stempel te halen in Ryōzenji! Dus eerst weer terug naar tempel 1, gelukkig maar dat het zo dichtbij is. Alles moet wennen en dit zal de laatste keer niet zijn dat ik iets vergeet. Nadat ik mijn stempel heb gekregen maak ik er nog paar foto's: van de bloeiende magnolia en van een vrouw met een schattig kindje. En ik zie dat er muntjes worden gegooid naar de knielende beeldjes in de vijver. Als je muntje bij zo'n beeldje terecht komt brengt dat geluk. Ik doe ook een paar pogingen, maar gooi er helaas naast...
Nu ik hier toch weer ben, kan ik ook wel even naar de 24-uurs winkel van Lawson, die ik iets verder terug langs de weg zie. Ik koop daar een appel, energierepen en onigiri. Kan ik later ergens picknicken.

De magnolia bloeit hier al volop
De magnolia bloeit hier al volop

Mijn muntjes vielen ernaast...
Mijn muntjes vielen ernaast
...
Ik ben er klaar voor!
Ik ben er klaar voor!
Voor de tweede keer op weg naar Gokurakuji kom ik een peuterklasje tegen. Ze zijn erg verlegen, een paar peuters zijn zelfs beetje bang voor deze vreemde vrouw met wit haar.
Terug in tempel 2 ga ik door met mijn rituelen en haal mijn stempel. Ik maak nog wat foto's en zoek naar het beeld van Amida Nyorai, de honzon, de heersende Boeddha van deze tempel. Ik vraag het aan een henro-san. Hij weet het ook niet en gaat voor me informeren bij de nōkyōsho. Hij komt terug met het antwoord: We mogen het beeld niet zien, het is een 'mysterie'! Het staat verborgen in de Hondō in het binnenste heiligdom, seiiki. We wisselen naambriefjes uit en zetten elkaar op de foto. Hij heet Kazunobu en komt vanaf tempel 88 en gaat nu naar tempel 1 en is dus klaar met de henro. Hij heeft er 10 jaar over gedaan, liep steeds een kwart van de route als hij vrij kon krijgen. Arigatō en sayōnara!
Peuterszijn een beetje bang voor me...Peuters zijn een beetje bang voor me...
Gokurakuji
Gokurakuji
Kazunobu SumiyaKazunobu Sumiya
Om 11 uur ga ik op weg naar tempel 3, Konsenji. Het henropad gaat eerst een stukje over een begraafplaats. Ik eet daar op een warm plekje in de zon mijn appel en onigiri. Daarna gaat de route door een rustige dorpstraat en over smalle paadjes langs tuinen. Het is maar een korte wandeling naar Konsenji. Deze tempel ligt erg mooi en heeft een konsen: gouden bron. Als je daar je spiegelbeeld in ziet, wordt je 92 jaar. Zo niet, ben je binnen 3 jaar dood!
Ik doe de rituelen, zeg de hartsutra op, ben nog aan het stuntelen met de volgorde: eerst kaarsje aan steken, 3 wierookstokje branden, mijn naambriefje in de bak doen en wat geld in het offerblok gooien. En ik vergat de bel te luiden bij binnenkomst. Dat is allemaal niet erg, het is pas mijn eerste dag en de routine zal heus wel komen: nog 85 te gaan!
Ik kom over een mooie bruggetje en zie mijn spiegelbeeld in het water van de vijver. Ik word 92 jaar, denk ik dan. (Pas later lees ik in het boek van David M. dat ik in de verkeerde water keek, ik had in de put moeten kijken, die in een kleine hal voor het beeld van Ōgon Jizōson, een gouden beeld van Jizō, staat).
Als ik het stempelkantoortje binnenloop zie ik daar tot mijn grote verrassing David Moreton en David Turkington staan. Ik herken ze direct van hun foto in de routegids en hun website. David M. is de vertaler van de routegids uit het Japans en schrijver van A Journey of the Soul. David T. beheert de website Pilgrimage To The 88 Sacred Places of Shikoko.
Ze zijn allebei expert op het gebied van de henro. Wat een toeval! Ik begroet ze enthousiast met: 'Hallo David en David!' Ze zijn verrast en ik zeg: 'Ja, ik ken jullie wel, maar jullie mij niet'. Ik stel me voor en zeg dat ik bij David M. zijn boeken heb gekocht en van David T. veel waardevolle adviezen heb gekregen via het forum van zijn website.
Ik word 92 jaar!
Ik word 92 jaar!
Pagode van Konsenji
Konsenji
David T, Don Wiess, David M
David T, Don Weiss en David M
Ze zijn hier samen met nog een henro-kenner, Don Weiss, de schrijver van Echoes of Incense, om te vragen of hier gefilmd mag worden door een Amerikaanse filmer. Die wil een film maken over buitenlandse, engelstalige henrosan. Ik had daar al over gelezen op de website van David T.
Natuurlijk gaan we samen op de foto en David T. raadt me aan om te gaan overnachten in een minshuku: Kotobuki-shokudō, zo'n 1,5 km voor tempel 6. Hele aardige mensen en ze serveren een erg lekkere stoofpot! Lijkt me een goed idee en ze bellen gelijk voor me om te reserveren. Om 18 uur word ik er verwacht voor het eten.
David T. zegt bij het afscheid nemen dat ik boven aan de ladder sta in de hierarchie van henrosan. 'Hoezo dat?' 'Wel, je bent vrouw, je bent gaijin (buitenlands) en je wandelt alleen. Dan krijg je het meeste respect van allemaal! Let maar op!'
Ze wensen me veel succes en sterkte. Wat een leuke ontmoeting op mijn eerste dag.
En van dat respect, dat klopt, zelfs een oudere man op brommer stopt even later naast me en vraagt me honderduit, hij spreekt Engels en begint gelijk over Holland: Fūsha, windmolens en tulips! Ik laat hem mijn ansichtkaart van Holland zien, hij vindt het prachtig: sugoi!
Helemaal vrolijk begin ik aan de wandeling van 6,3 km naar tempel 4, Dainichiji. Een mooi, beetje heuvelig pad door een bos. Het is in de schaduw frisjes door de wind, maar in de zon steeds lekker warm. Ik drink mijn koffie (blikje warme Café au Lait uit de automaat) al weer op een begraafplaats, daar zijn mooie rustige plekjes in de zon. Daarna kom ik door een klein bamboebos en langs Aizen-in, een kleine tempel die niet tot de 88 tempels of bangai-tempels hoort. Ik voel me helemaal gelukkig worden van deze wandeling. Dit is waar ik zo naar uitkeek: Ontspannen wandelen in mijn uppie door het Japanse landschap. Om 15.30 uur ben ik bij Dainichiji.
BamboebosjeBamboebos
Dainichiji
Dainichiji
Jizōji
Jizōji
Vergeleken bij de eerste 3 tempels is deze klein en eenvoudig. Ik voer de rituelen uit en zeg de hartsoetra 1 keer op. Het valt nog niet mee om die in zijn geheel goed te reciteren. Ik gebruik het gelamineerde A4tje dat ik er voor gemaakt heb niet, maar lees het maar gewoon op uit mijn routegids. Dat werkt makkelijker, want dat boekje heb ik voortdurend bij de hand. Ik moet daarin toch steeds spieken hoe de volgorde is en hoe alles heet.
Daarna langs een rustige weg maar 2 km naar tempel 5, Jizōji, waar ik om 16.30 aankom. Hier is het erg rustig, ik ben de enige henro-san. Het is een hele grote tempel. Ik doe het ritueel bij de Hondō en wil het vervolgens bij de Daishi-dō gaan doen. De deuren staan open en het ziet er binnen heel mooi uit. Maar dan komt er een vrouw naar me toe en zegt dat ik 200 yen moet betalen als ik daar in wil. Dōshite? Waarom? Dit is Gohyaku-rakan! En inderdaad, ik zie in mijn gids dat deze tempel vlak naast Jizōji staat. 'Je moet opschieten', roept een man, die uit het kantoortje komt. 'Hurry! Het is bijna 5 uur, de nōkyōsho van go-ban, nummer 5, gaat zo dicht!' Hij wijst me de weg, ik moet een paar trappen afrennen en ben dan net op tijd bij het kantoortje van Jizōji voor mijn stempel. Pffff... ik moet eerst even uithijgen. Daarna maak ik wat foto's en besluit de rituelen hier over te slaan. Ik heb het ineens helemaal gehad, ben moe en krijg het koud. Ik zie op mijn stappenteller dat ik er al 16 km op heb zitten en voor mijn eerste, echte wandeldag is dat best veel. Het is nog meer dan 3 km naar de minshuku en het laatste stukje loop ik langs een gewone 2-baansweg met vrachtverkeer.
Een 'taai' stukje dus tot slot. Ik voel mijn schouders en heb zware benen.
Minshuku Kotobuki-shokudō
Minshuku Kotobuki-shokudō
Minshuku Kotobuki-shokudō
StoofpotEen heerlijke stoofpot
Om 18 uur ben ik eindelijk bij Kotobuki-shokudō. Het is een rustige, eenvoudige herberg. Een minshuku wordt meestal gerund door een familie. Hier is dat een ouder echtpaar met dochter en kleinkind. Ik krijg een ruime tatamikamer boven en hoor dat het eten zo klaar is. En inderdaad: een flinke stoofpot van vis, vlees, tofu, udon en groentes. Je moet zelf met stokjes de ingrediënten in de pruttelende bouillon doen en gaar laten woren. Erg lekker en meer dan genoeg. Ik krijg een mikan, mandarijn toe. Aan het tafeltje naast me zit een jonge vrouw. We zeggen elkaar gedag en lachen naar elkaar en zeggen itadakimasu, eet smakelijk. We zijn allebei duidelijk te moe om te praten. Ik denk dat ze net als ik een beginnende henro-san is.
Om 19 uur kan ik in de ofuro, het bad. Lekker schoon en warm installeer ik me op mijn futons (3 stuks!) met zang van Paul McCartney op mijn iPhone en werk mijn dagboek bij. En ik vul mijn naambriefjes alvast in voor de volgende dag. Is handig om ze al klaar hebben voor je een tempel binnengaat. Daarna bestudeer ik de route van morgen. Ik ben van plan om naar tempel 6 t/m 9 te gaan en kan overnachten in Ryokan Yawata in Awa-shi. Okusan heeft gebeld en daar een kamer voor me gereserveerd.
Klik hier voor alle foto's van deze dag in een diashow / Click here for all pictures of this day in a slideshow.
< Dag 4